دوره ی قطعه شناسی

دوره ی قطعه شناسی

مقدمه قطعه شناسی :

اصول اولیه طراحی و یا تعمیرات بردهای الکترونیکی و نیز ربات و راه اندازی ان ، شناسایی اصول قطعات الکترونیکی و تست و اندازه گیری انها می باشد .

به طور کلی شروع فعالیت یک هنرجو یا دانشجوی الکترونیکی جهت حضور و کار در زمینه الکترونیک ، آشنایی و شناسایی قطعات و کار با انها می باشد که بتوانند درک صحیحی از الکترونیک را در ابتدا کار برای خود تداعی نماید البته نمی توان از نقش علاقه و انگیزه افراد نیز در این راه چشم پوشی نمود و علاقه و انگیزه می تواند یاد گیری را دو چندان نماید.

الکترونیک علمی است که بدون شناخت قطعات، یادگیری آن امکان‌پذیر نیست. هر مدار الکترونیکی از ترکیب مقاومت‌ها، خازن‌ها، ترانزیستورها، آیسی‌ها و سایر قطعات تشکیل شده است. در این مقاله، به دوره جامع قطعه‌شناسی می‌پردازیم که شامل انواع قطعات، نحوه خواندن مشخصات، تست سلامت و کاربردهای عملی است.

سر فصلهای دوره قطعه شناسی

• آشنایی با مفاهیم اولیه (ولتاژ – جریان) و کار با مولتی متر
• آشنایی با خازن و بررسی انواع مختلف آن
• آشنایی با سلف و انواع آن
• بررسی دیود و آشنایی با انواع آن
• بررسی ترانزیستور و انواع آن
• آشنایی با انواع کلید و شستی و تفاوت آنها
• آشنایی با ترانفور ماتورها و بررسی ساختار آن
• بررسی رله هیا و نحوه عملکرد آنها
• آشنایی با فیوز ها و انواع آنها
• آشنایی با سون سگمنتها و نحوه راه اندازی آنها
• آشنایی با انواع موتور و بررسی ساختار موتور DC
• آشنایی با بعضی ای سی ها پرکاربرد مثل
• ( LM324 – NE555- LM741)
• آشنایی با رگولاتور ها و بررسی چند مدار تغذیه
• آشنایی با گیتهای منطقی و بررسی جداول صحت آنها

2. طبقه‌بندی قطعات الکترونیکی

قطعات الکترونیکی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

2-1. قطعات فعال (Active Components)

این قطعات برای عملکرد خود به منبع تغذیه نیاز دارند و می‌توانند سیگنال‌ها را تقویت یا کنترل کنند.

• ترانزیستورها (BJT, MOSFET, IGBT)

• میکروکنترلرها و آیسی‌های دیجیتال (ATmega, STM32)

• آپ‌آمپ‌ها (تقویت کننده عملیاتی)

• دیودها (یکسوکننده، زنر، LED)

2-2. قطعات غیرفعال (Passive Components)

این قطعات بدون نیاز به تغذیه خارجی کار می‌کنند و معمولاً در ذخیره انرژی یا فیلترکردن سیگنال استفاده می‌شوند.

• مقاومت‌ها (ثابت، متغیر، NTC/PTC)

• خازن‌ها (سرامیکی، الکترولیتی، تانتالیوم)

• سلف‌ها (سیم‌پیچ، چوک)

• ترانسفورماتورها

3. معرفی مهم‌ترین قطعات الکترونیکی

3-1. مقاومت (Resistor)

• وظیفه: محدود کردن جریان و تقسیم ولتاژ.

• انواع:

  • مقاومت ثابت (کربنی، فلزی)

  • مقاومت متغیر (پتانسیومتر، رئوستات)

  • مقاومت وابسته به دما (NTC, PTC)

• نحوه خواندن مقدار:

  • کد رنگی (4 نوار یا 5 نوار)

  • مقدار نوشته‌شده روی مقاومت‌های SMD

3-2. خازن (Capacitor)

• وظیفه: ذخیره انرژی و فیلترکردن سیگنال.

• انواع:

  • خازن سرامیکی (مقادیر پایین، فرکانس بالا)

  • خازن الکترولیتی (پلاریته دارد، ظرفیت بالا)

  • خازن تانتالیوم (پایداری بهتر نسبت به الکترولیتی)

• نحوه تست:

  • مولتی‌متر در حالت اندازه‌گیری ظرفیت

  • تست نشتی با اهم‌متر

3-3. دیود (Diode)

• وظیفه: یکسوسازی جریان (اجازه عبور جریان در یک جهت).

• انواع:

  • دیود معمولی (1N4007)

  • دیود زنر (ولتاژ ثابت)

  • LED (دیود نورانی)

• نحوه تست:

  • مولتی‌متر در حالت تست دیود (باید در یک جهت جریان بدهد و در جهت دیگر نه).

3-4. ترانزیستور (Transistor)

• وظیفه: تقویت و سوئیچینگ سیگنال.

• انواع:

  • BJT (NPN, PNP)

  • MOSFET (کانال N و P)

  • IGBT (ترکیب BJT و MOSFET)

• نحوه تست:

  • استفاده از مولتی‌متر برای تشخیص پایه‌ها (بیس، امیتر، کلکتور).

3-5. آیسی‌های مجتمع (IC)

• وظیفه: انجام عملیات پیچیده مانند پردازش سیگنال.

• انواع:

  • آیسی‌های آنالوگ (آپ‌آمپ، رگولاتور)

  • آیسی‌های دیجیتال (میکروکنترلر، گیت‌های منطقی)

• نحوه شناسایی:

  • خواندن دیتاشیت (Datasheet) بر اساس شماره قطعه.

4. ابزارهای مورد نیاز برای قطعه‌شناسی

1. مولتی‌متر دیجیتال (برای تست مقاومت، خازن، دیود و ترانزیستور).

2. اسیلوسکوپ (برای مشاهده سیگنال‌ها در مدار).

3. منبع تغذیه (برای تست قطعات فعال).

4. بردبورد (Breadboard) (برای تست مدار بدون لحیم‌کاری).

5. لوازم لحیم‌کاری (هویه، قلع، روغن لحیم).

5. روش‌های تست سلامت قطعات

6. کاربرد عملی: ساخت یک مدار ساده (چراغ چشمک‌زن با 555)

برای درک بهتر قطعات، یک مدار ساده با آیسی تایمر 555 می‌سازیم:

• قطعات مورد نیاز:

  • آیسی NE555

  • مقاومت 1KΩ و 10KΩ

  • خازن 10µF

  • LED

• نحوه کار:

  • آیسی 555 در حالت آستابل باعث چشمک‌زدن LED می‌شود.

  • با تغییر مقاومت و خازن، فرکانس چشمک‌زدن تغییر می‌کند

برای دیدن دوره های الکترونیک در آموزشگاه افق روشن اینجا کلیک کنید .